โรคซึมเศร้า(Depression)

โรคซึมเศร้า(Depression) เป็นโรคหนึ่งซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ในช่วงชีวิตของคนเราเหมือนกับโรคทางกายอื่นๆ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง การเป็นโรคซึมเศร้าไม่ได้หมายความว่า ผู้ที่เป็นนั้นจะเป็นคนอ่อนแอ ล้มเหลว หรือไม่มีความสามารถ แต่เป็นเพียงการเจ็บป่วยอย่างหนึ่ง เกิดได้ทั้งมีสาเหตุ เช่น การสูญเสีย การหย่าร้าง ความผิดหวัง หรือเกิดได้เองโดยไม่มีสาเหตุใดๆ ซึ่งในปัจจุบันโรคนี้สามารถรักษาหายได้ด้วยการใช้ยา การรักษาทางจิตใจ หรือทั้งสองอย่างรวมกัน

โรคซึมเศร้าคืออะไร

โรคซึมเศร้าคือความผิดปกติของการหลั่งสารเคมีในสมองส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางอารมณ์ ทำให้พฤติกรรมของผู้ป่วยเปลี่ยนไปจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน กลายเป็นคนมองโลกในแง่ลบ เศร้า หม่นหมอง หดหู่ เก็บเนื้อเก็บตัว รู้สึกเบื่อหน่ายกับสิ่งที่เคยสนุกหรือสบายใจ ไม่มีความสุข ซึ่งคนไทยเป็นโรคซึมเศร้าถึง 1.5 ล้านคน แต่ได้รับการรักษาแค่ครึ่งหนึ่งเท่านั้น

อาการของคนเป็นโรคซึมเศร้า

อาการของโรคซึมเศร้ามีอาการดังต่อไปนี้ หรือมากกว่านี้

• เบื่อไม่อยากทำอะไร
• มีอารมณ์ซึมเศร้าท้อแท้ ไม่มีความสุข
• หลับยากหรือหลับมากเกินไป
• เหนื่อยง่าย ไม่ค่อยมีแรง
• มองโลกในแง่ลบ รู้สึกตัวเองไร้ค่า
• ไม่มีสมาธิ ใจลอย
• เชื่องช้าหรือกระสับกระส่าย
• คิดทำร้ายตัวเองหรืออยากตาย

ถ้ารู้จักคนที่มีอาการข้อ 1 หรือ 2 ข้อใดข้อหนึ่ง ร่วมกับอาการในข้อ 3-8 อย่างน้อย 5 อาการ และมีอาการเหล่านี้อยู่เกือบตลอดเวลาติดต่อกันนาน 2 สัปดาห์ ควรรีบพาไปพบแพทย์ เพราะหากมีอาการซึมเศร้าในระดับรุนแรงมีโอกาสที่จะฆ่าตัวตายได้มากกว่าคนทั่วไปถึง 20 เท่า

สาเหตุของการเกิดอาการโรคซึมเศร้า

ยังไม่มีสาเหตุแน่ชัด แต่โรคซึมเศร้าสามารถเป็นได้ทุกวัย ไม่ว่าจะเด็กหรือผู้ใหญ่ ซึ่งอาจจะเกิดจาก

• กรรมพันธุ์ ผู้ป่วยที่มีญาติใกล้ชิดป่วยเป็นโรคซึมเศร้า มีโอกาสป่วยเป็นโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป 2-3 เท่า
• ความผิดปกติของการหลั่งสารเคมีในสมอง
• ลักษณะนิสัย เช่น ความเครียด การมองตัวเองในแง่ลบ ความรู้สึกในทางลบหรือไม่สามารถจัดการความเครียดของตัวเองได้ หรืออาจจะเกิดจากการเผชิญกับสถานการณ์หรือสภาพแวดล้อมภายนอกที่นำไปสู่ความรู้สึกติดลบ ถ้าไม่ได้รับการช่วยเหลือที่เหมาะสมอาจจะนำไปสู่โรคซึมเศร้าได้

เรากำลังตกอยู่ในอารมณ์เศร้า VS โรคซึมเศร้ากันแน่

ความเศร้าเป็นส่วนหนึ่งของอารมณ์มนุษย์และสามารถรู้สึกได้อย่างอิสระในเวลาที่เหมาะสม สามารถหายไปได้ตามระยะเวลา แต่ถ้ามีอารมณ์เศร้า หรือความเศร้านานเกินไปและไม่ได้รับการช่วยเหลือที่เหมาะสมอาจจะนำไปสู่โรคซึมเศร้าได้

ความเศร้า

• สามารถทำกิจกรรมที่ชอบได้ปกติ เช่นดูหนังที่ชอบ หลังจากนั้นอาจจะกลับมาเศร้าอีก
• ยังสามารถกินอิ่ม นอนหลับ และออกกำลังกายเท่าที่ต้องการได้
• มีอารมณ์เศร้า หดหู่ แต่เป็นบางช่วงที่เกิดขึ้น หายได้ตามระยะเวลา

โรคซึมเศร้า

• ขาดความสนใจและไม่มีความรู้สึกว่าอยากจะทำในสิ่งที่ตัวเองชอบ
• รูปแบบการดำเนินชีวิตเปลี่ยนไป กินมากหรือน้อยเกินไป หลับยาก หลับๆ ตื่นๆ หรือหลับมากเกินไป
• จมอยู่กับความเศร้าคิดซ้ำไปซ้ำมา ไม่สามารถดึงตัวเองให้กลับมาเป็นปกติได้ เป็นติดๆ กันเกิน 2 สัปดาห์

วิธีรักษาอาการโรคซึมเศร้า

วิธีการรักษาอาการของโรคซึมเศร้า มี 3 วิธี ได้แก่

• การรักษาด้วยยา เพื่อปรับระดับสารเคมีในสมองให้สมดุล
• การรักษาทางจิตใจ การพูดคุยกับจิตแพทย์จะช่วยให้ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจในตัวเอง
• การรักษาด้วยไฟฟ้า ใช้รักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่มีอาการระดับรุนแรง

ในบางรายอาจต้องใช้วิธีการรักษาทั้ง 3 วิธีร่วมกัน

คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย

• การออกกำลังกาย จะทำให้จิตใจคลายความเศร้าและแจ่มใสขึ้น
• ไม่คาดหวังหรือตั้งเป้าหมายเยอะเกินไป
• ทำกิจกรรมที่ทำให้เกิดความรู้สึกดีๆ เช่น ไปเที่ยว
• พยายามทำกิจกรรมร่วมกับคนอื่นให้มากกว่าการอยู่คนเดียว
• อย่าตัดสินเรื่องสำคัญต่อชีวิต เช่นการหย่าหรือการออกจากงาน ควรปรึกษาคนรอบข้างให้ช่วยคิด

คำแนะนำสำหรับญาติหรือคนรอบข้าง

• รับฟังด้วยความเข้าใจโดยไม่ตัดสิน จะทำให้ผู้ป่วยดีขึ้นเพราะรู้สึกว่ามีคนเข้าใจจริงๆ
• ชวนคุยโดยไม่กดดัน ไม่คาดหวังว่าผู้ป่วยจะพูดเยอะหรือพูดน้อย เพราะการคาดหวังมากจะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกแย่ที่ทำให้ผิดหวัง
• เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้ระบายความคิดความรู้สึกไม่ดีออกมา ทำให้ช่วยผ่อนคลายความเครียดลงได้อย่างมาก
• ช่วยตักเตือนผู้ป่วยให้รับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ หรือสังเกตอาการของผู้ป่วยรวมถึงการพาผู้ป่วยมาพบแพทย์
• ชวนผู้ป่วยทำกิจกรรมและเปลี่ยนบรรยากาศในการทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลายและได้เจออะไรใหม่ๆ

เคล็ดลับการบำบัดโรคซึมเศร้า

- แสงแดดช่วยรักษาโรคซึมเศร้า

การได้รับแสงแดดอ่อนๆ ยามเช้าประมาณ 30-60 นาทีจะช่วยรักษาอาการเหล่านี้ได้ เพราะแสงแดดอ่อนๆ จะช่วยลดฮอร์โมนเมลาโทนิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่สร้างขึ้นเพื่อควบคุมการนอนหลับ โดยเมลาโทนินนั้นจะถูกกระตุ้นด้วยความมืดและยับยั้งด้วยแสงสว่าง ดังนั้นการได้รับแสงแดดยามเช้าจะช่วยให้ผู้ป่วยสดชื่น แจ่มใส

- เลี้ยงสัตว์บำบัดโรคซึมเศร้า

สัตว์เลี้ยงจะช่วยให้ผู้ป่วยมีกิจกรรมต่างๆ มากขึ้น ปรับอารมณ์ของผู้ป่วยให้เปลี่ยนไปและการสัมผัสสัตว์เลี้ยงจะช่วยให้ฮอร์โมนความเครียดลดลง

- เล่นกีฬาช่วยบำบัดโรคซึมเศร้า

การออกกำลังกาย ทำให้การหลั่งสารสื่อประสาทต่างๆ ฮอร์โมน เอ็นโดรฟิน โดปามีน และอื่นๆ ทำงานได้ดีขึ้น แต่ควรเลือกการออกกำลังกายที่เหมาะสม และไม่ก่อให้เกิดความเครียด