รับมือโรคกระดูกพรุนในผู้สูงอายุ

รู้หรือไม่ว่า ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนมากกว่า 2 ล้านคน ทุกๆ 3 วินาที จะมีคนกระดูกหัก 1/5 เสียชีวิตในปีแรกหลังจากกระดูกสะโพกหัก 1/3 พิการถาวร ต้องการคนดูแล

หลายโรคที่ทำให้เจ็บป่วยสามารถรู้ได้ล่วงหน้าจากอาการและสัญญาณต่างๆ จึงทำให้รีบรักษาและหายขาดได้ แต่สำหรับ กระดูกพรุน คือภัยเงียบอย่างแท้จริงที่รุกคืบมานานปีโดยที่มิอาจรู้ตัวมาก่อน จนวันหนึ่งเกิดกระดูกหักเพียงเพราะสาเหตุเล็กน้อย!

โรคกระดูกพรุนคืออะไร?

โรคกระดูกพรุนเป็นโรคที่ความแข็งแกร่งของกระดูก(bone strength)ลดลง ส่งผลให้เพิ่มความเสี่ยงต่อกระดูกหัก ความแข็งแกร่งของกระดูกในนิยามนี้ประกอบด้วย 2 ส่วนหลักคือ ความหนาแน่นของกระดูก(bone density) และคุณภาพของกระดูก(bone quality) อาการของโรคกระดูกพรุนโดยทั่วไปมักจะมี 2 ระยะคือ

ระยะเริ่มต้นที่มวลกระดูกเริ่มลดลงเรื่อยๆ ผู้ป่วยมักจะไม่มีอาการอะไรเลย ส่วนใหญ่มักจะเริ่มต้นในผู้หญิงที่เริ่มหมดประจำเดือนและมีปัจจัยเสี่ยง ช่วงนี้สามารถตรวจสอบได้จากการวัดความหนาแน่นของมวลกระดูกเท่านั้น

ระยะที่กระดูกพรุนชนิดรุนแรง คือ มีกระดูกโปร่งบางมากร่วมกับมีกระดูกสันหลังหักยุบ หรือการเกิดกระดูกสะโพกหัก ซึ่งผู้ป่วยมักจะมีอาการปวดหลัง หลังโก่งค่อม และสังเกตได้ว่าส่วนสูงของผู้ป่วยลดลง ในบางครั้งอาการปวดหลังอาจจะร้าวมาที่บริเวณหน้าอก หลังโก่ง ทานข้าวได้น้อยลง อืดท้องแน่นท้อง มักจะพบได้ในผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป บางครั้งอาจเกิดกระดูกหักที่ตำแหน่งบริเวณข้อมือ ปวดเมื่อยตามร่างกาย

อาการแสดงของโรคกระดูกพรุน

1. มีกระดูกหักจากอุบัติเหตุเพียงเล็กน้อย

2. ปวดกระดูก

3. หลังโก่งหรือตัวเตี้ยลง

ปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกพรุน

1. มีรูปร่างผอม
2. ได้รับอาหารไม่เพียงพอ
3. ดื่มสุราหรือสูบบุหรี่จัด
4. ไม่ชอบออกกำลังกาย
5. ได้รับยากลุ่มสเตอรอยด์ และโรคต่างๆ
6. ความชรา
7. สตรีหลังหมดประจำเดือนหรือประจำเดือนหมดก่อนอายุ 45 ปี
8. ผ่าตัดรังไข่ออก
9. กรรมพันธุ์

โรคกระดูกพรุนจะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย เพราะผู้หญิงมีมวลกระดูกน้อยกว่าผู้ชายถึง 30% จึงมีโอกาสเป็นโรคกระดูกพรุนมากกว่า 2-3 เท่า มวลกระดูกของผู้ชายจะลดลงอย่างช้าๆ ตามวัยที่สูงขึ้นแต่ไม่ลดฮวบฮาบเหมือนผู้หญิง เพราะผู้ชายไม่ได้ขาดฮอร์โมนเพศอย่างกระทันหัน