"การใช้จ่ายอย่างประหยัดนั้น จะเป็นหลักประกันความสมบูรณ์พูนสุขของผู้ประหยัดเอง และครอบครัว ช่วยป้องกันความขาดแคลนในวันข้างหน้า การประหยัดดังกล่าวนี้จะมีผลดีไม่เฉพาะแก่ผู้ที่ประหยัดเท่านั้น ยังเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติด้วย"
พระราชดำรัสของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

รู้เท่าทันโรคสมองเสื่อม ตอนที่ 2

ลักษณะการดำเนินโรคของโรคสมองเสื่อมเป็นอย่างไร

ภาวะสมองเสื่อมอาจค่อยเป็นค่อยไปหรือเสื่อมลงอย่างรวดเร็วก็ได้ขึ้นกับสาเหตุของการเกิด เช่น ถ้าเป็นโรคอัลไซเมอร์ที่ไม่ได้รับการรักษาอาจใช้เวลานานถึง 5-6 ปี ในขณะที่เกิดโรคสมองเสื่อมจากพยาธิสภาพที่หลอดเลือดสมอง เช่น เส้นเลือดใหญ่ในสมองตีบ แตก หรือตันอาจใช้เวลาเป็นเดือน หรือถ้าโรคสมองเสื่อมนั้นเกิดจากการติดเชื้อไวรัสในสมองอาจใช้เวลาเพียง 1-2 สัปดาห์ก็เป็นได้

มีโรคอื่นที่อาการคล้ายโรคสมองเสื่อมหรือไม่

โรคทางจิตเวชหลายโรคอาจมีอาการคล้ายโรคสมองเสื่อมได้ เช่น โรคซึมเศร้า(Major Depressive Disorder - MDD) และโรคจิต(Psychotic Disorders) นอกจากนี้ยังต้องพิจารณาแยกโรคสมองเสื่อมออกจากผู้ป่วยที่มีอาการเพ้อ สับสนจากสาเหตุทางกาย(Delirium)

โรคสมองเสื่อมสามารถรักษาได้หรือไม่

ขึ้นอยู่กับสาเหตุของภาวะสมองเสื่อม ซึ่งโดยทั่วไปประมาณ 15% ของผู้ป่วยสมองเสื่อมอาจสามารถรักษาให้หายได้ ถ้าสาเหตุของภาวะสมองเสื่อมนั้นเกิดจากภาวะเลือดคั่งที่ผิวสมอง โพรงน้ำในสมองขยายตัว ขาดวิตามินบี ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยกว่าปกติ เนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรงที่เกิดจากเยื่อหุ้มสมองบริเวณฐานสมอง หรือลมชักที่ไม่ได้รับการควบคุมรักษาที่ดีและถูกต้อง เป็นต้น อย่างไรก็ตามผู้ป่วยสมองเสื่อมที่เกิดจากสาเหตุดังกล่าวต้องได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง รวดเร็ว และทันท่วงทีเพื่อให้สมองไม่ถูกทำลายไปมากและสามารถกลับมาสู่ภาวะปกติได้ มิเช่นนั้นแล้วอาจหลงเหลืออาการของภาวะสมองเสื่อมในผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้เช่นกัน

แพทย์สาขาใดบ้างที่ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมเป็นหลัก

ได้แก่ จิตแพทย์ อายุรแพทย์สาขาประสาทวิทยาและสาขาปัจฉิมวัย

เมื่อพบแพทย์แล้วจะได้รับการตรวจรักษาอย่างไร

ซักถามประวัติจากผู้ป่วยและผู้ดูแลใกล้ชิด ตรวจร่างกายและตรวจสภาพจิตใจ(ซึ่งรวมถึงตรวจการทำงานของสมอง) ตรวจเลือด เพื่อวินิจฉัยว่าผู้ป่วยมีภาวะสมองเสื่อมหรือเป็นเพียงอาการหลงลืมตามวัย และหากมีภาวะหลงลืม สาเหตุของภาวะหลงลืมนั้นเกิดจากสาเหตุใด ในผู้ป่วยบางรายแพทย์อาจพิจารณาส่งเอกซเรย์สมองด้วยคอมพิวเตอร์หรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า หรือเจาะกรวดน้ำไขสันหลังเพิ่มเติมประกอบการวินิจฉัยด้วยก็ได้

สำหรับการรักษานั้นแพทย์จะรักษาสาเหตุของภาวะสมองเสื่อมก่อน(ถ้าสามารถรักษาได้) หากไม่สามารถรักษาที่สาเหตุได้ แพทย์จะให้การรักษาด้วยการปรับพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมของผู้ป่วยร่วมกับการให้ยาชะลอภาวะสมองเสื่อม(สำหรับภาวะสมองเสื่อมจากบางสาเหตุ เช่น สมองเสื่อมอัลไซเมอร์หรือสมองเสื่อมจากพยาธิสภาพที่หลอดเลือดสมอง) หรือเพื่อควบคุมอารมณ์ พฤติกรรม หรือภาวะอื่นทางจิตเวชที่พบในผู้ป่วยสมองเสื่อมควบคู่กันไป(ในกรณีที่การปรับพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมของผู้ป่วยไม่ได้ผล) อย่างไรก็ตามควรพึงระลึกอยู่เสมอว่าไม่มียาตัวใดในปัจจุบันที่สามารถรักษาภาวะสมองเสื่อมให้หายขาดได้ ยาเหล่านี้เพียงชะลอการดำเนินโรคของภาวะสมองเสื่อมเท่านั้น,

นอกจากนี้แพทย์มักจะประเมินปัญหาในการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมร่วมกับประเมินสภาพจิตใจของผู้ดูแลผู้ป่วย เนื่องจากการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมเป็นงานหนัก ยาวนาน ซ้ำซาก และน่าเบื่อหน่าย ถ้าผู้ดูแลเหนื่อยล้า ขาดกำลังใจที่ดีในการดูแลผู้ป่วยจะส่งผลต่อคุณภาพการดูแล ยิ่งไปกว่านั้นหากไม่มีการผลัดเปลี่ยนผู้ดูแลเพื่อลดภาระงานเป็นครั้งคราวหรือวางแผนการดูแลผู้ป่วยไม่ดีอาจพบภาวะซึมเศร้าในผู้ดูแลได้เช่นกัน

จะป้องกันการเกิดโรคสมองเสื่อมได้อย่างไร

ในปัจจุบันยังไม่มีการป้องกันการเกิดโรคสมองเสื่อมที่ได้ผลดีและแม่นยำ แต่หากผู้ป่วยมีระดับการศึกษาสูง ไม่สูบบุหรี่ มีการใช้ความคิดวางแผนแก้ปัญหาเป็นประจำ ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อย 3 ครั้งต่อสัปดาห์ เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมบ่อยๆ และตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเส้นเลือดสูง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคสมองเสื่อม หรือถ้าเป็นโรคดังกล่าวแล้วมีการไปพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอเพื่อควบคุมอาการของโรคเหล่านี้ให้อยู่ในภาวะปกติก็อาจจะช่วยป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้

รู้เท่าทันโรคสมองเสื่อม ตอนที่ 1

 

ความรู้อื่นๆ ที่น่าสนใจ

7 ข้อแนะนำสำหรับขาแรงก่อนลงแข่งขันวิ่งระยะไกล

7 ข้อแนะนำเตรียมความพร้อมก่อนเข้าร่วมการแข่งขันวิ่งระยะไกล เพื่อความปลอดภัยของผู้เข้าแข่งขัน

อริสโตเติล

นักธรรมชาติวิทยาคนแรกของโลก

วิลเลี่ยม ฮาร์วี่

นายแพทย์ชาวอังกฤษผู้ใช้เวลากว่า 10 ปีในการศึกษาระบบการไหลเวียนโลหิตในร่างกายว่าทำงานอย่างไร

ภาวะ "คลอดก่อนกำหนด"

เนื่องจากภาวะคลอดก่อนกำหนดจะทำให้ร่างกายของเด็กที่คลอดออกมายังไม่พร้อมต่อการเผชิญสภาพแวดล้อมภายนอก จึงต้องมีการดูแลเอาใจใส่เป็นพิเศษ

การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อถูกงูกัด

เมื่อถูกงูกัด ควรตั้งสติให้ดีและปฐมพยาบาลให้ถูกต้อง เพื่อให้พิษส่งผลกระทบกับผูถูกกัดน้อยที่สุด และสามารถนำส่งแพทย์ได้ทัน

ทำอย่างไร...ห่างไกลสมองเสื่อม

ภาวะสมองเสื่อมนั้นถือว่าเป็นโรคชนิดหนึ่ง ไม่ใช่ภาวะปกติของผู้สูงอายุ สาเหตุเกิดจากลักษณะการใช้ชีวิตในแต่ละวันของคนเราว่าจะเพิ่มความเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้หรือไม่ จึงควรรู้ถึงสาเหตุและวิธีการป้องกันไม่ให้เกิดภาวะสมองเสื่อม